DAO là gì? Sức mạnh của DAO trong Blockchain

DAO trong lĩnh vực Blockchain có nhiệm vụ giúp cộng đồng dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng và tham gia vào các quyết định phát triển của tổ chức. Trong bài viết này, hãy cùng bePAY tìm hiểu DAO là gì, những điểm nổi bật và một số hạn chế của DAO.

DAO là gì?

DAO (Decentralized Autonomous Organization) là khái niệm để chỉ các tổ chức tự trị phi tập trung. Khác với những tổ chức truyền thống như Facebook, bằng cách ứng dụng các bộ quy tắc được mã hóa, DAO có thể hoạt động một cách độc lập và tự động mà không cần sự can thiệp của con người.

DAO là một chủ đề rất rộng bao phủ nhiều lĩnh vực, từ Blockchain, DeFi, các model quản trị on-chain cho đến những nhóm áp dụng cơ chế biểu quyết on-chain. Các tổ chức DAO có đặc điểm chung là mọi thành viên đều có thể dễ dàng tiếp cận, kiểm chứng đề xuất, biểu quyết cho những quyết định của tổ chức.

DAO giải quyết những vấn đề gì?

DAO có xu hướng phát triển cùng Blockchain với tính phi tập trung. Tuy nhiên, DAO ngày càng nhận được nhiều sự chú ý mà nguyên nhân đến từ các yếu tố như:

• Sức nặng ngày càng lớn của tính phi tập trung

Chính phủ và những tổ chức tài chính truyền thống có nhiều biện pháp kiểm soát người dùng. Các công ty, doanh nghiệp lớn đang nắm nhiều quyền lực và có những hành động lạm dụng sức mạnh để thao túng thị trường. Do đó, DAO chính là tác nhân thôi thúc người dùng lấy lại quyền lợi thuộc về mình.

• Thị trường Crypto ngày càng phát triển

Từ DeFi cho đến NFT và các lĩnh vực giải trí như âm nhạc, điện ảnh, ngành công nghiệp tiền điện tử đang sở hữu tốc độ tăng trưởng khá nhanh. Để tiếp cận “miếng bánh” này dễ dàng hơn, việc tạo ra các DAO với nhiều thành viên tham gia sẽ giúp bổ trợ về mặt nguồn vốn, kinh nghiệm, mối quan hệ đối tác và nhiều yếu tố khác. 

Ví dụ về Ventures DAO điển hình đó là MetaCartel DAO, The LAO, Yield Guild Game,… Các thành viên trong những tổ chức này đã tập trung lại với nhau để tạo ra các quỹ đầu tư vào những dự án tiền mã hóa. 

>> Xem thêm: Alpha Venture DAO là gì? Có nên đầu tư Alpha coin?

DAO có ưu điểm gì?

Những ưu điểm mà DAO mang lại cho cộng đồng có thể kể đến như:

• Tổ chức tự trị phi tập trung DAO giúp người tham gia tìm lại quyền lợi mà họ chưa được chạm tới từ bấy lâu nay.
• Mọi thành viên đều có quyền biểu quyết về những kế hoạch phát triển của tổ chức, thứ thông thường chỉ được quyết định bởi những người đứng đầu.
• Các thành viên trong tổ chức không nhất thiết phải quen biết và tin tưởng lẫn nhau, vì mọi hành động đều được ghi lại on-chain một cách rõ ràng và minh bạch, mở ra nhiều tiềm năng mới cho việc hợp tác.
• Mỗi người tham gia sẽ là một phần của DAO, do đó họ sẽ lựa chọn những đề xuất giúp ích cho sự phát triển của DAO. Các đề xuất đưa ra cũng cần phải được cân nhắc để nhằm đem lại lợi ích cho số đông.

Các loại hình DAO

DAO có thể được chia thành 02 loại chính:

Token-Based DAO 

Ở loại Token-Based DAO, token chiếm một vai trò rất quan trọng đối với sự vận hành của DAO. Đây là loại hình tổ chức tự trị phổ biến nhất vì token là mạch máu xuyên suốt trong lĩnh vực Crypto: 

• Các blockchain Bitcoin, Ethereum: Thợ đào sẽ nhận được phần thưởng token nếu đảm bảo tính bảo mật cho mạng lưới.
• Các Protocol Maker DAO, Uniswap, Sushiswap: Token holders có quyền biểu quyết cho các quyết định liên quan đến sự phát triển của nền tảng.

Ưu điểm của loại hình này là khả năng mở rộng tốt khi bất kỳ ai cũng có thể sở hữu token. Tuy nhiên, Token-Based DAO có thể gặp khó khăn trong việc tận dụng nguồn lực. Ngoài ra, do có quá nhiều thành viên tham gia bầu chọn nên sẽ mất nhiều thời gian để đi đến những quyết định và thống nhất chung.

Shared-based DAO

Shared-based DAO hay còn gọi là Organization đại diện cho một nhóm, tổ chức có chung mục tiêu trong một lĩnh vực nào đó. Ví dụ điển hình của loại DAO này có thể kể đến như các Ventures DAO tập trung vào đầu tư tài chính. Các thành viên sẽ dùng % cổ phần sở hữu để biểu quyết hoạt động của tổ chức.

Ví dụ như The LAO, một VC DAO trong đó những người góp vốn sẽ nhận được tỷ lệ cổ phần tương ứng và có quyền bỏ phiếu, hoặc đề xuất dự án để các thành viên khác của The LAO biểu quyết xem có nên đầu tư hay không.

Khác với Token-based DAO khi ai cũng có thể sở hữu token và tham gia DAO, Shared-based DAO thường sẽ yêu cầu người tham gia đáp ứng một điều kiện nào đó. Mô hình DAO này có ưu điểm là dễ quản lý, tập trung được nguồn lực nhưng lại khó để mở rộng. 

Lưu ý, các DAO trong cùng một lĩnh vực có thể sử dụng một trong hai mô hình trên. Ví dụ trong lĩnh vực Ventures DAO, The LAO sử dụng Shared-Based còn Yield Guild Game lại áp dụng Token-Based.

Những dự án DAO điển hình

Sau khi đã tìm hiểu xong DAO là gì và các mô hình DAO phổ biến trong lĩnh vực Blockchain, chúng ta hãy cùng khám phá một số dự án DAO điển hình hiện nay nhé.

Ethereum

Ethereum là một DAO hoạt động theo cơ chế Proof of Work. Cho dù Etherum có được nâng cấp lên phiên bản 2.0 và chuyển sang cơ chế Proof of Stake, nguyên lý này vẫn không thay đổi. Những người tham gia staking sẽ là bên xác nhận giao dịch và đảm bảo tính bảo mật cho mạng lưới để đổi lại phần thưởng là các token. 

Bên cạnh đó thợ đào cũng có quyền bỏ phiếu cho những đề xuất phát triển Ethereum. Có thể nói tương lai phát triển của mạng Ethereum phụ thuộc vào sự quyết định của các thành viên trong tổ chức DAO.

>> Xem thêm: Ethereum là gì? Những điều cần biết về tiền ảo Ethereum 

SushiSwap

SushiSwap là một trường hợp khá hay về việc cộng đồng có vai trò quyết định quan trọng cho sự phát triển của dự án. Vào hồi tháng 07/2021, đã có một đề xuất bán khoảng hơn 50 triệu token Sushi cho VC với giá ưu đãi. Cuối cùng, cộng đồng không thông qua đề xuất này và Sushi tiếp tục phát triển độc lập mà không cần nguồn vốn của VC.

Ở đây chúng ta sẽ không nhắc đến lợi ích hay thiệt hại mà quyết định trên mang lại, mà chỉ muốn nhấn mạnh rằng DAO đang có một vị thế cực kỳ quan trọng. Sức mạnh cộng đồng đang được thể hiện rõ ràng nhất thông qua tổ chức tự trị phi tập trung DAO.

The Lao 

The Lao là dự án nổi bật nhất trong các dự án về quỹ đầu tư phi tập trung. The Lao được thành lập từ tháng 04/2020 và hiện tổ chức này đã hoàn thành 35 khoản đầu tư. The Lao tập trung đầu tư vào những dự án trên mạng Ethereum như Zapper, Gitcoin, Lido Finance,… Có thể nói The LAO là một tổ chức DAO hoạt động mạnh nhất trong tất cả các quỹ đầu tư phi tập trung hiện nay.

Những hạn chế của DAO

Những hạn chế chung của các tổ chức DAO hiện tại:

Tính bảo mật: Về mặt Smart Contract (hay hợp đồng thông minh), một khi DAO đã được triển khai thì rất khó có thể thay đổi. Các hoạt động phải diễn ra đúng như những gì được quy định ở Smart Contract. Ngoài ra bảo mật của hợp đồng thông minh cũng là vấn đề quan trọng, nhiều vụ hack vào các tổ chức DAO đã diễn ra và gây thiệt hại nghiêm trọng.

Tính pháp lý: Khung pháp lý dành cho tổ chức tự trị phi tập trung DAO thật sự chưa rõ ràng. Nếu DAO không có tính thuyết phục về mặt pháp lý sẽ tạo ra rào cản lớn đối với việc áp dụng DAO. Hơn nữa, tính pháp lý còn là cơ sở để những người tham gia sẽ phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình nếu có sai phạm.

Quyết định sai lầm: DAO cho phép các thành viên biểu quyết một cách dân chủ. Có nhiều vấn đề phức tạp mà không phải người biểu quyết nào cũng có thể hiểu được, hoặc họ không biết họ đang biểu quyết cho vấn đề gì. Điều này có thể dẫn tới những quyết định sai lầm bởi vì sự thiếu hiểu biết về kiến thức và kinh nghiệm. 

Thường bị trì hoãn: Trong những trường hợp khẩn cấp, việc chờ đợi để tất cả mọi người cùng bỏ phiếu có thể sẽ tạo ra hệ quả xấu cho DAO. Ví dụ, trong trường hợp thị trường sập hồi tháng 03/2020, nếu lúc đó Maker đợi vote xong mới triển khai các biện pháp cứu cánh thì thiệt hại về tài sản sẽ là rất lớn. 

Tính riêng tư: Mọi thứ đều minh bạch cũng không hoàn toàn là một điều tốt. Việc các đề xuất và kế hoạch phát triển được lưu on-chain một cách công khai có thể sẽ giúp cho đối thủ cạnh tranh biết được hướng đi tương lai của dự án. 

Centralized entity: Một tổ chức hay cá nhân nào đó có sức mạnh voting cao hơn các thành viên khác vô hình chung vẫn tạo nên cảm giác centralized (tập trung) ngay trong một tổ chức tự trị phi tập trung DAO.

>> Xem thêm: Mantra DAO là gì? Tiền điện tử OM coin có đáng mua không?

Trên đây bePAY đã giải đáp cho bạn tất tần tật về DAO là gì và phân tích chi tiết những ưu điểm cũng như hạn chế của tổ chức tự trị phi tập trung (Decentralized Autonomous Organization). DAO đang có tốc độ phát triển nhanh và ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm, tuy nhiên sẽ còn nhiều việc cần làm để DAO hoàn thiện hơn.

FAQ

Vì sao DAO chưa thể mở rộng?

Ta có thể lấy ví dụ về Yield Guild Game. Dự án này đang gặp vấn đề về việc phân bổ tài nguyên và chia sẻ doanh thu. Còn tổ chức BitDAO thì hiện chưa biết phải sử dụng số tiền khổng lồ mà mình gọi vốn được như thế nào hiệu quả. Nguyên nhân chủ yếu khiến DAO chưa thể mở rộng đó chính là chưa có một framework nào hợp lý. 

Trong tương lai không xa, DAO sẽ cần có một framework chung để phân bổ nguồn lực, chia sẻ doanh thu và không tạo ra mâu thuẫn giữa các thành viên trong tổ chức. 

Kiếm tiền nhờ DAO như thế nào?

Tương tự như những dự án Yield Guild Game, Ancient8,… nơi người tham gia có thể chơi game kiếm tiền hoặc cho thuê NFT để thu về lợi nhuận. DAO đang mở ra những cơ hội kiếm tiền thật sự cho những người tham gia.

Một ví dụ điển hình nhất thời gian qua đó là việc chơi game Axie Infinity đã trở thành nghề tay trái của người dân Phillipine. Người chơi cũng được tham gia cộng đồng DAO của game, cung cấp tính thanh khoản hoặc đảm bảo tính bảo mật của nền tảng. Việc tham gia các DAO sẽ giúp bạn có thêm kinh nghiệm, nguồn lực và sự trợ giúp từ cộng đồng. Từ đó đẩy nhanh tốc độ sinh lời và thu về nhiều lợi nhuận hơn.